Aardbevingsbestendig bouwen, de invloed van Pombal...of wat hier soms anders is.

Wanneer je naar een woning in aanbouw kijkt hier in Portugal, lijkt het soms net op het “Dominohuis” uit 1915 van LeCorbusier. Vaak zijn de kolommen wat talrijker en staan er wat meer betonmuren tussen. Het is het principe van een “betonskeletbouw”, waar de dragende functies via balken, vloeren en kolommen naar de fundering worden overgebracht. Dit in tegenstelling tot b.v. de gebruikelijke traditionele woningbouwmethodes in Nederland, die vaak uit dragende (metselwerk)wanden bestaan. Het gebruik van (beton)skeletbouw heeft in Portugal als voordeel dat het beter bestand is tegen aardbevingen.

In Lissabon werden in de Baixa, na de grote aardbeving van 1755, de nieuwe gebouwen op een aarbevingsbestendige manier opgebouwd in “Pombaline” stijl. Deze bouwstijl is genoemd naar de Marquês de Pombal - de onbetwiste leider van zijn tijd - die met voortvarendheid de wederopbouw van Lissabon aanpakte. De Pombaline stijl maakte gebruik van houtskeletbouw – vakwerkbouw met diagonalen - die de stabiliteit van het gebouw verhoogde en daardoor aardschokken beter kon opvangen. Marquês de Pombal regelde niet alleen de wederopbouw van Lissabon na de aardbeving, maar bepaalde b.v. ook de hele nieuwe opzet van een stadje als Villa Real de Santo António hier in de Algarve.

Een “eigentijdse” éénlaagse woning in Portugal heeft meestal een aantal betonnen kolommen met daarover heen een “viga geral (= betonbalk) ”, die weer het dak draagt. De vlakken tussen de kolommen worden meestal opgevuld met metselwerk en kozijnen. Vroeger met metselwerk van slechts één blok dik, maar momenteel gelukkig steeds vaker met een spouwmuur bestaande uit keramische- en/of betonbouwstenen met een isolatielaag ertussen. Of de variant met isolatie aan de buitenkant. Daarna wordt alles aan twee kanten afgewerkt met stucwerk. Bij een woning uit meerdere lagen worden er natuurlijk nog betonnen verdiepingsvloeren en trappen toegevoegd. Ieder keer als ik weer zo’n bouw bezoek denk ik: “Lijkt het maar zo of mis ik nou iets.” In Nederland wordt alles aan leidingen wat vooraf ingestort kan worden al bij het bekisten aangebracht. In Portugal ziet alles er na het bekisten vaak nog ‘maagdelijk” uit, ook nadat alle metselwerk erin zit. Daarna komen de frezers en hakkers en worden meestal pas alle leidingen erin geplaatst……